Stukje Togolese cultuur

Nadat ik in een opwelling over de Afrikaanse lappa geschreven heb, kwamen er steeds meer mooie dingen bovendrijven over deze stoffen. Dus vandaag deel 2 over de 'pagne' (zo noemen ze het hier in Togo). De afrikaanse stoffen kleuren het Afrikaanse straatleven. Vooral de vrouwen dragen nog veel de Afrikaanse stoffen ipv Westerse kleding. Het is ook voor de yovo's (blanken) leuk om een Afrikaans kledingstuk te laten maken. Met een lap stof ga je naar een van de vele naaiateliers. Daar hangen posters met modellen. Het is duidelijk wat hier de modetrend is: Geen maatje 36-modellen, maar maat 40-42 minimaal! Voor veel Afrikanen is het juist goed een beetje extra gewicht te hebben, het laat zien dat het je wel gaat in het leven! Vooral als je een of meer kinderen hebt gekregen, dan is het bijna vanzelfsprekend dat er een buikje blijft hangen :-).

Terug naar het naaiatelier. Nadat je hebt aangewezen welke jurk of rok je wil, worden de maten opgenomen. Elke naaister heeft een klein boekje of schrift waar van iedere klant de gegevens staan. bovenaan komt je naam te staan (verder geen tel.nr of adres), daaronder een rij letters die staan voor de verschillende metingen: E=epoule (schouders), T=taille, enz. Achter elke letter komt de juiste afmeting te staan. Meestal betaal je de helft vooruit, zodat er garen, rits e.d. gekocht kan worden. Is het een druk atelier, dan wordt een stukje van je stof bij je naam vastgespeld, zodat je niet straks met de stof van iemand anders een jurk krijgt. Meestal kun je na een week je jurk ophalen, soms eerder.

Als de jurk nog versierd moet worden met borduursel dan brengt de naaister de jurk ook nog bij iemand anders die dan het borduursel erop doet. Naaister is een mooi beroep met een redelijk goed inkomen, zeker als je een goede naam weet te maken. We hebben ook een paar naaisters in Willen Programs. Plan voor de toekomst is om een groepje naaisters op te leiden en hen naast alfabetisering ook naailessen te geven. We zoeken nog een goede naaister en daarna geld om naaimachines aan te schaffen. 

Als je de lappen goed bekijkt, zie je soms de grappigste figuren. Kippen, dynamo’s, auto’s, vlinders, veren, kabels, eieren, logo’s van kerken of verenigingen, personen, bloemen en ook meer abstracte vormen. Sommige figuren hebben een mening, en de insiders weten dat! Ze dragen namen als: voorspoed, One love, Happy family (die met de kippen erop), dochter van de president, enz. Een lap stof is een mooi kado om te geven. En je kunt er dus ook iets mee zeggen zonder woorden!

De donkere tinten zijn specifieke rouwstoffen. Die draag je niet op andere momenten, ze liggen ook een beetje opzij van de andere kleurige stoffen in het kraam. Ook die stoffen verkopen goed, er is zo vaak een begrafenis! In het naburige grotere dorp Noepe is het elke zaterdag druk met begrafenissen. Hier worden begrafenissen meestal op zaterdag gedaan. En zo zie je soms 3 verschillende groepen op weg gaan naar het kerkhof. Soms heeft de hele familie allemaal kleding van dezelfde stof. Dit wordt ook gedaan bij bruiloften of evenementen. Een dagje uit van de vrouwenverenigingen bijvoorbeeld. Elke kerk herken je dan aan de lap stof die alle vrouwen van die kerk hebben. Is het een jubileum, dan wordt soms zelfs een lap stof gemaakt met het logo of de naam van de kerk of vereniging erop.

Net als in Westerse kleding heb je ook bij de Afrikaanse stoffen de hoge en lage kwaliteiten. Een van de beste merken is Vlisco. En waar denk je dat Vlisco stoffen worden gemaakt? In Nederland! Voor een vlisco lap stof betaal je zo €13,- per meter, sommige stoffen nog meer.  

Hier in Togo betaalt de bruidegom nog een bruidsschat voor zijn vrouw. Omdat het in het verleden soms werd uitgebuit door de ouders van het meisje, zijn er nu richtlijnen gegeven voor de bruidsschat. In ieder geval zit er in het ‘pakket’ ook een aantal lappen hoge kwaliteitstoffen. Een mooi begin van iedere vrouw haar uitzet! Ja, ook ik ben gezegend met een bruiddschat J. En ik heb nog steeds een paar lappen liggen om op een dag een mooie jurk van te maken!

Het is eigenlijk zonde om zo’n dure lap stof in stukken te knippen. Dus wat doet men? Er zijn patronen waar je de stof niet knipt, maar vouwt! Zo wordt de stof gevouwen en gestikt en krijg je een prachtige rok. Raakt de rok echter wat oud en versleten, of vindt je de stijl niet meer mooi, dan worden de naden eruit gehaald en heb je weer gewoon een rechte lap! Die is dan al wat afgedragen, maar nog steeds oersterk. En kan nu dus nog een hele tijd gebruikt worden voor de doeleinden waar ik in een eerdere blog over schreef: als wikkelrok, draagdoek, omslagdoek, om spullen in te dragen, op of onder te slapen, naar de douche en als het echt oud wordt met gaten erin, dan is het nog goed voor poetsdoek! Dat noem ik nog eens milieubewust!

100% katoen, oersterk, sprekend, kleurrijk, veelzijdig. Kortom: een geweldig stukje Afrikaanse cultuur!