zeeuws bezoek in Noepe!
De afgelopen 2 weken hadden we weer 2 zeeuwen op bezoek. Voor ons erg gezellig, en bovendien hebben we dan weer 2 mensen in Nederland die beter begrijpen waar we het over hebben. Voor hen was het ook een mooie tijd. Met toestemming hierbij een deel van hun verslag van hun tijd hier:
Donderdag naar de markt geweest. Met een groepje lopend door de bush. Een uurtje lopen door verschillende dorpjes bestaande uit wat hutjes en een voodoo tempeltje. Mensen zijn vriendelijk. Het pad is redelijk goed maar door de regen van de vorige dag zijn er grote plassen en de leemgrond is glibberig. Dan komen we in een groter dorp waar het weekmarkt is. Wat opvalt is de kakofonie van geluiden. Ieder prijst zijn/haar handeltje aan, motoren ronken en auto's toeteren. Onder afdakjes van golfplaten staat de koopwaar. Veel om te eten zoals maïs, rijst, cassave, zout, gedroogde vis, levende kippen, groentes en fruit. Maar ook andere zaken zoals stoffen, sandalen en zeep. Het is erg druk, maar andere blanken kom je echt niet tegen. Toch is iedereen vriendelijk. Soms roepen ze JOVO naar ons. Dat is blanke. Dan hopen ze dat je wat koopt. We hebben wat fruit en stoffen gekocht. Over de prijs moet je echt onderhandelen.
Na een uurtje gaan we met de taxi terug. Kost ongeveer 1,50 euro voor z'n vieren.
'S middags ga ik met Adjete om hout voor een buro. Het bedrijventerrein van Lome is toch anders dan de Zompe (bedrijventerrein in Nederland). Roestige golfplaten, autowrakken en diepe kuilen kenmerken het beeld. We halen eerst een timmerman op, want die heeft verstand van zaken. Deze man doet al de timmerklusjes voor hun. Dan gaan we hobbelend verder naar een afdak waar stapels planken liggen opgestapeld. De timmerman geeft advies en kijkt keurend. Hij spreekt de stamtaal en een beetje Frans, dus vertalen is noodzakelijk. Na verstapelen van een heleboel planken komen we uit op een plank van pepperwood. 30 cm breed, 3 dik en 5 meter lang. Dat is niet te vervoeren. Dan maar terug naar de werkplaats van de timmerman om een handzaag. Daarna nog een plaat multiplex. Dat is weer 8 straten verder. Terwijl ik met de timmerman een plaat koop, ze hebben er zelfs 8 van verschillende diktes in voorraad, is Adjete druk in gesprek met een vrouw met haar handel van zakjes pinda's op haar hoofd. Ze praten druk in stamtaal. Later vertelt hij dat hij haar probeert over te halen mee te doen met Willen Programs, het microkrediet. Na lang praten wil ze mee naar het kantoortje, maar de bus is vol met hout, dus neemt ze een motortaxi. De timmerman naast mij neemt haar handel op schoot. De putten in de weg zorgen voor hilariteit. De handel gaat aan het rollen. In het kantoortje maak kennis met de helpers. Ook een jonge studente, Amy, die haar studie moest afbreken, maar nu privéles krijgt in het kantoor, om te leren lezen en schrijven en uiteindelijk haar basisschooldiploma te kunnen halen. Onderweg naar huis stoppen we af en toe bij een kraam om nog wat boodschappen te doen.
's Avonds is er een dienst. Er wordt gezongen op z'n Afrikaans, erg uitbundig en een bijbelstudie over Jefta in het Engels, met vertaling in het Frans. De Engelsman, die een weekje te gast is, doet het boeiend.
Vrijdagmorgen, na het ontbijt van iets wat lijkt op griesmeelpap, begin ik aan het buro voor Ellen. Eerst het gereedschap inventariseren. Een kleine handcirkelzaagmachine, een rol schuurpapier en een rolmaat van een Amerikaan, met inches... Even slaat de vertwijfeling toe. Toch maar beginnen. Het zaagblad is scherp... Dat valt echt mee. Na een ochtend zagen, is er al heel wat op maat. 's Middags gaat Ina met een groepje naar een dorpje om met de kinderen wat spelletjes te doen en een bijbelverhaal te vertellen. Onderweg midden in de bush een lekke band. De wielmoeren zitten te vast. Het lukt niet, wat nu. Een eindje verderop zijn mannen bezig met een kraan en vrachtauto. Die willen wel helpen, maar het kan wel even duren. Dan maar vast lopen. Na een 20 min. lopen komen ze bij het dorpje waar ze al worden opgewacht door de kinderen. Het verhaal van de verloren zoon wordt verteld in het Engels, vertaald in het Frans en dan in de stamtaal. Daarna zingen met de kinderen. De kinderen genieten van alles. Dan wordt het busje, wat inmiddels van de reserveband is voorzien, volgeladen met kinderen die hier en daar worden afgezet, zodat ze niet hoeven te lopen en gaan ze nog verder de bush in. De weg stopt, maar als je durft, kun je gewoon verder. Ze gaan naar een dorpje, waar een zieke vrouw is die maar niet beter wordt en gevraagd heeft of ze met haar willen bidden. Er is ook een medewerkster uit de kliniek bij, die de vrouw vraagt wat haar klachten zijn. Ze beloven dat het medisch team bij haar langs zal komen. Voor ze vertrekken bidden ze met haar. Dan wordt de thuisreis weer aangevangen, gelukkig zonder problemen.
's Middags heb ik een helper. Amidou, een jongen van ongeveer 17 jaar is erg leergierig. Hij helpt de hele middag met kantjes schuren en zagen. Zijn droom is timmerman te worden, maar zijn vader wil dat hij gaat studeren. Hij wil graag morgen weer verder, maar ik leg hem uit dat de acculader in de koffer zit die er nog niet is en we met een lege accu niet kunnen schroeven. Z'n gezicht betrekt, hij wil er graag bij zijn als ik het in elkaar ga schroeven, maar maandag tot woensdag heeft hij school van 7.00 tot 17.00 uur. Ik vertel Ellen dat ze nog maar een paar dagen geduld moet hebben.
Na het avondeten van rijst met saus zitten we nog lekker buiten. Een groepje Afrikanen maakt een barbeque. Blokjes gekruid vlees aan een takje. We mogen ook proeven, mmm best pittig. Daarna een borrelglaasje thee met een paar pinda's er in. Dat is echt genieten. We zien iets van de traditionele gebruiken van Togo.
Morgen naar Lome. Winkelen en naar het strand. En in een Afrikaans restaurantje fufu eten!